Bojszowy
położone na historycznej Ziemi Pszczyńskiej należą do najstarszych osad na Górnym Śląsku. Najdawniejszy zachowany w archiwum pszczyńskim dokument o wsi pochodzi z 1368 roku, który udało się zrekonstruować w roku 2025 r. Dokument ten regulował prawnie zamianę wsi Leszczyny na Bojszowy podczas wizyty księcia Jana I w Cielmicach. Rycerz Bierawa i jego żona Katarzyna przekazali wtedy prawa do swoich rodowych Leszczyn księciu Janowi I i w zamian objęli Bojszowy. Rekonstrukcję pierwszego dokumentu można zobaczyć w Gminnej Bibliotece Publicznej w Bojszowach a jego treść
w tłumaczeniu brzmi następująco:
W imię Pana amen. My Jan z Bożej łaski książę Opawy i Raciborza oświadczamy wszystkim obecnym, tak teraźniejszym, jak i też przyszłym, zdrowi umysłem i silni ciałem, po rozważnym namyśle, wieś naszą Bojszowy położoną w okręgu pszczyńskim, ze wszystkimi dochodami, bogactwami i korzyściami, tak jak należąc do nas w swoich granicach została wytyczona: mianowicie z polami, łąkami, pastwiskami, groblami, sadzawkami, strumieniami, lasami, krzewami, łowiskami, zamieniliśmy
i daliśmy do zamiany naszemu drogiemu i wiernemu Bierawie, małżonce jego Katarzynie, a także dziedzicom tejże Katarzyny, za wieś Leszczyny, która to wieś tejże Katarzyny małżonki jego wcześniej wspomnianej była i jest z (mocy) prawa, która tę wieś w zamian nam i naszym spadkobiercom prawowitym w miejsce i imię naszej wsi Bojszowy przekazała i wzajemnie wymieniła z prawem do własności w określonych granicach, tak jak w granicach dawno temu została uznana za lokowaną wieś Bojszowy. Jednakże dodajemy do tej umowy, że Bierawa, Katarzyna, bądź jej spadkobiercy, służyć winni zwyczajem ziemskim z jednym kusznikiem na dobrym koniu nam i naszym spadkobiercom, książętom raciborskim, dla potrzeb ziemi, ilekroć i kiedy będzie potrzeba. Zachowujemy jednak i rezerwujemy nasze najwyższe prawo książęce we wspomnianej wsi Bojszowy, w której prawa własności będzie miał wspomniany Bierawa, Katarzyna jego małżonka, lub jej spadkobiercy; zezwala się na sprzedawanie, zastawianie, alienowanie wsi Bojszowy z wolną wolą, tymi naszymi słowami dokumentu. Dano w Cielmicach w dniu świętej Apolonii Dziewicy (9 lutego) roku pańskiego 1368 z obecnymi naszymi wiernymi świadkami: Paszkiem z Wisły, Hankiem Kopaczem, Wacławem z Rychnowa rycerzami, Haszkiem z Pszczyny burgrabią raciborskim, Wawrzkiem z Brzęczkowic i Mikołajem z Tyńca plebanem w Hradcu protonotariuszem naszego dworu.
Fot. Rekonstrukcja pierwszego dokumentu dotyczącego wsi Bojszowy z 1368 roku.
Obecna gmina Bojszowy została zorganizowana w 1991 roku przez grupę społeczników, którzy doprowadzili do jej ponownego wyłonienia z organizmu miejskiego Tychów, do którego na mocy decyzji politycznych została przyłączona w 1976 roku.
Do 1974 roku gmina należała do powiatu pszczyńskiego, który istniał od 1742 roku. W wyniku reformy administracyjnej w 1999 roku Bojszowy weszły w skład powiatu bieruńsko-lędzińskiego, wówczas funkcjonującego pod nazwą „Powiat Tyski”.
Gmina Bojszowy obejmuje pięć miejscowości: Bojszowy, Bojszowy Nowe, Jedlina, Międzyrzecze oraz Świerczyniec.
Bojszowy
Historię Bojszów – wsi od wieków pogranicznej – pisała przynależność do różnych księstw, królestw, cesarstw i państw, co kształtowało w kolejnych pokoleniach specyficzne cechy i postawy. Przejawiają się one wyraźnie i dziś, także wśród mieszkańców pozostałych miejscowości gminy, które mają własną, równie ciekawą historię.
Bojszowy Nowe
Bojszowy Nowe – wieś powstała na leśnej porębie w 1854 roku, rozciąga się w formie krzyża: wschód – zachód, północ – południe na przestrzeni około 3 km, o zabudowie raczej skupionej.
Jedlina
Jedlina – której początek dał folwark założony tu około 1587 roku to wieś o zabudowie zgrupowanej wokół nieistniejącego już zamku, w bezpośredniej bliskości wysokich obwałowań Wisły.
Międzyrzecze
Międzyrzecze – o których źródła wspominają już w 1407 roku, leży w widłach Pszczynki i Korzyńca. Zabudowa miejscowości w części jest ciągła i biegnie ze wschodu na zachód wzdłuż ulic Międzyrzecznej i Gromadzkiej, zaś na pozostałym obszarze jest rozproszona.
Świerczyniec
Świerczyniec to wieś założona jako osada leśna w 1708 roku. Jest to miejscowość o zabudowie mocno rozproszonej od Korzyńca aż po Gostyń na długości około 3 km. W ostatnim okresie, ze względu na atrakcyjne położenie (bliskość lasów i drogi ekspresowej – Beskidzkiej) zabudowa zagęszcza się.
